Qajeelfama Dhaabbii Waldaa: Church PLANT Manual, Oromo Edition

Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

Gulaalaan Luba Teed Ismiiz

AFAAN OROMO

Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

Gulaalaan: Luba Teed Ismiiz

World Impact Press 3701 East 13th Street North Suite 100 Wichita, Kansas 67208

Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

© 2024. World Impact. Mirgi isaa seeraan kan eegame: Kitaabota kana waraabuun, irra deebi’anii raabsuun, fi/ykn gurguruun, ykn dabarsuu hayyama hin qabne kamiyyuu, Seera Mirga Abbummaa bara 1976tiin ifatti kan hayyamamu yoo ta’e malee ykn barreeffamaan maxxansaa irraa dhorkaadha. Gaaffiin hayyamaa barreeffamaan dhiyaachuu qaba.

World Impact 3701 East 13th Street North Suite 100 Wichita, KS 67208

© 2024 [Afaan Oromo] Hiikaan [Wayyeessaa Abdiisaa]

ISBN: 978-1-62932-458-6

Maxxansaan: Mana Maxxansaa World Impact Mataa Dureen Afaan Ingilizii: Church PLANT Manual Qindeessaa Hiikkaa: [maqaa].

Kitaabni kun utuu guumaachi Dr. Doon Deeviis ittin dabalamne ta’e fiixaan hin ba’u ture, kanaaf yaadannoo isaaf haa ta’u. Sagaleen isaa raajiin, barreeffami isa dhimma kana irrattibu’aa baay’ee qabu barreeffamni leenjii guddina geggeessummaa, fi Kiristaanotaaf waamicha yoom iyyuu hin jijjiiramnefi bakka argaman hundumaatti hojii Kirstos irratti akka bobba’an, tuuta waldoota fayya qabeessa ta’an guutuu Ameerikaa fi addunyaa guutuutti akka dhaabamaniif jildii gabaabaa kana keessatti in dubbifatu. Hojiin Dr. Deeviis barnoota akka, Barumsa Macaafa Qulqulluu(thelogy), qu’annoo Macaafa Qulqulluu fi dhaabbii waldaa magaalaa keessa, barreeffama kanaaf akka hudee cimaa ta’e tajaajila. Dr. Deeviisf galata gudda qabna jechuun xiqeesu akk hin taane. Dubbistoonni of eeggannoodhaan barreeffama kan dubbisan akka nu’i baay’inaan irraa caqasnu ni hubatu, dhuguumaan barsiisa isaa baay’ee barreeffama kana keessatti galchine. Barreffami kun hojii guddaa inni nuuf dhiise darbe akka kabajuu fi dhugumatti waldoonni barsiisa sirri barsiisan baay’een, kanneen hawaasa hiyyummaan miidhaman keessatti alaabaa Kiristoos Yesuus kaasan, addunyaan jaalala Waaqayyoo Kiristoos keessatti ibsame beekee gara fayyinaatti akka dhufan akka ka’an in kadhanna. Namoota barreffam kana dubbisan hundaatti waamichi isaa gat guddaan haa dhagaa’amu. Waamich sunis Kirstosiin nutti haa agarsiisu, carraaqii waldaa dhaabu keenyaas haa damaqsu kanaanis ulfinasaaf mootummaa Kirstis haa babalatu

– Lubaa Teed Ismiiz.

G abatee Q abiyyee

Jecha Duraa

. . .

.

.

. . .

. .

. .

.

xi

Ariirrata

.

. . .

.

.

. . .

. .

. .

.

xv

Galata .

.

. . .

.

.

. . .

. .

. .

.

xix

Seensa .

.

. . .

.

.

. . .

. .

. .

.

1 3

Bu’uura Macaafa Qulqulluu Dhaabbii Waldaa . . Ergaan Phaawlos Hojii Ergamootaa Dursa: Marsaa Phaawuloos . . . . . . .

. .

. . . .

. .

5 7

Ibsa Gabaabaa Dhaabbii Waldaa . .

. .

Kutaa 1: Qopheessuu �

� �

� �

�

� � � �

�

13

Wal ga’ii 1 Adeemsa keessan fakkiin qopheeffachuu .

. .

.

.

15

Wal ga’ii 2 Garee keessan Ijaaruu .

.

. . .

. .

. .

.

18

Wal ga’ii 3 Rakkoo dandamatanii keessa darbuu guddifachuu

. .

24

Gilgaala Garee: Qopheessu �

� �

�

� � � �

�

29

Gilgaala 1 Haala Waliigalaa Ijaaraa/Diriirsuu . .

. .

. .

.

31

Gilgaala 2 Duudhaalee fi Mul’ata Ibsuu Gilgaala 3 Bu’a qabeessummaa Garee

. . .

. .

. .

.

33

. . .

. .

. .

.

36

Gilgaala 4 Dandeettii Dandamachuu Guddisuu .

. .

. .

.

38

Kutaa 2: Eegaluu fi walitti qabuu ������������������������������������������������������41 Wal ga’ii 4 Humna Wangeela Sochoosu ��������������������������������������������������������� 43 Wal ga’ii 5 Aadaa fi haala jiru Ilaaluu/to’achuu �������������������������������������������� 50 Wal ga’ii 6 Wangeela Lallabuu fi Hordoffii ������������������������������������������������������ 54 Gilgaala garee: Eegaluu fi walitti Qabuu ���������������������������������������61 Gilgaala 5 Humna Wangeela Sochoosu ��������������������������������������������������������� 63 Gilgaala 6 Haalaa fi Aadaa Barbaaduu/Sakata’uu ������������������������������������� 65 Gilgaala 7 Lallaba Wageelaa fi hordoffii ��������������������������������������������������������� 67 Kutaa 3: Kunuunsuu fi Ce’umsa (baay’isuu) �������������������������������� 69 Wal ga’ii 7 Duuka Buutummaa Bu’a qabeessa ���������������������������������������������� 71 Wal ga’ii 8 Hooggansa Guddisuu ���������������������������������������������������������������������� 75 Wal ga’ii 9 Baay’isuuf karaa uumuu ����������������������������������������������������������������� 81 Gilgaala Garee: kunuunsuu fi Ce’umsa ������������������������������������������87 Gilgaala 8 Kunuunsusuu: Waldaa kan bilchiana qabdu (mature) Taasisuu ������������������������������������������������������������������������������ 89 Gilgaala 9 Ce’umsa: Tarsiimoo Baay’isuu ������������������������������������������������������� 91

Wal ga’ii 4: Hundaa Walitti Fiduu ������������������������������������������������������ 93 Wal ga’ii 10 Tajaajila keessatti Ogummaa Gargaaramuu ����������������������������� 95 Wal ga’ii 11 Tarsiimoo Keessan Uumuu ���������������������������������������������������������� 105 Wal ga’ii 12 Injifachuu fi madaqsuu ���������������������������������������������������������������� 110 Gilgaala Garee: Hundaa Walitti Fiduu �������������������������������������������117 Gilgaala 10 Kaaleendara Dhaabbii Waldaa Qopheeessuu/Uumuu ������� 119 Gilgaala 11 Chaartara Wangeelaa Keessanii Xumuruu ����������������������������� 122 Gilgaala Dabalataa Fakkeenya Chaartara Mana Barumsaa Macaafa Qulqulluu ���������������������������������������������������������������������� 124 Jecha dhumaa ������������������������������������������������������������������������������������� 127

J eCha d uraa

Waldaa Koo Nan Ijaara! Namonni mootummaa Waaqaatti galuu qofaaf fayyina argatan miti. Waaqayyoo namooota uumaa jira. Kana hubachuun nu hin dhibu. Kan nama dhibu, baay’een isaanii seenaa fayyinaa gara foormulaa salphaa “Waaqayyo biyya lafaa uume, nuti cubbamoota, kanaaf Waaqayyo Yesusiin tokkoon tokkoon keenya cubbuu keenya irraa akka fayyisuuf erge.”. Uumamani, cubbuun, Yesus , kanumaan xumurama! Namoonni tokko tokko, kun dogoggora maal qabaree? jechun draajefatu. Dogoggorri isaa kunooti: Formulaan, uumama cubbu-Yesus jedhu kiristaanummaa waa’ee jireenya dhuunfaa keenyaa ilaalchisee, amantii keenya qofaan adda ta’uudhaan gara Waaqayyoon akka dhuunfaa gara malee waaqessutti nama geesa. Yesus ergamee kan inni dhufe ana qofa tajaajiluf dhufe jechuudhaan ergaa wangeelaa bu’aa gatii hin qabnnetti gadi buufna. Macaafa Quluqlluun formulaa/yaada salphpaa utu hin ta’in seena gadi fagoo dhiheessa/qaba. Waa’ee Yesus yommuu dhugaa baanu, waa’ee yaada biyya lafaaa jijjiiru yaada, Kirstos cubbuu keenyaaf seexana fi hojii isaa injifachuuf, fi biyyya lafaa keessatti mootummaa Waaqayyoo deebise dhaabuuf dhufe. Hojii Yesus

xi

xii • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

jireenya isaa du’a isaa, awwaalamuu isaa fi du’aa ka’uu isaan hojete sana. Macafaa Ergamootaa kaasee Kaku Haaraan, ati waldaan kiristaanaa ati keessatti waaqeffatu hawaasa ati keessa jirtu keessa jiraatti ilaalcha jedhu jala ta’uuu isaati. Fayyinni kan dhuunfaati garuu immoo namooota biroo wajjin jiraachuu of keessaa qaba. Dhaabbata ada adaa haawaasa keessa jiran keessaa waldaa kiristaanaa adda kan taasisu maal? Qulqqulluu ta’uu isheetiiti. Qulqqullummaan karaa injifanootti. Humna cubbuu balleessu fi jijjiiramaaf kan karaa banuu dha. Inni Saba Waaqayyoo kan nu taasiisuu dha, Ammantii nu’i Kirstositti qabnu kanatti karaa nuuf bana. Humnuma Yesusiin du’aa kaasetu madda jireenyaa fi hawaasa haareesuti Hojii Ergamoota boqonnaawwan kudha lamaan jalqabaa, ijaaramuu waldaa kiristaanaa nutti himu. Namni ijoon jalqabaa Pheexros dha. Kun wanta nma ajaa’ibsisu miti, sababiin isaa yommuu Pheexros Yesus Ilma Waaqayyyo ta’uu isaa dhugaa bahe, Yesus immoo warra waldaa ijaaran keessaa nama ijoo akka inni ta’u itti hime.( Maat. 16:18). Du’aa ka;uu booda, Kirstos duuka butota isaatti guyyota afurtama itt dhamahee/gatti itti baase. Yeroo kanatti, maddi humna Hafuura Qulqqulluu in mul’ate. Yesus waa’ee mootummaa Waaqayyoo fi amantoonni hundinuu akka lammii moootummaa Waaqayyootti jiraachhu akka qaban barsiise. Kun akka ta’u kan taasisu jiraachuu Hafuura Qulqqulluuti. Amma inni lammaffaa deebi’ee dhufee hammeenya bara baraaf injifatuutti, mootummichi akka hin dhufne isaan barsiise. Amma sanatti, duuka buutonni isaa hundinuu mootummaa Waaqayyoo bal’isuf hojechuu akka qaban, konkolaataan kan ittiin hojetan immo waldaa dha Alvin Saanders Pirasidsntii fi dura taa’aa, Warld Impaakt (World Impact) Bitooteessa 19, 2016 (A L It.)

Jecha Duraa • xiii

Ergaa dura taa’aa ijaarsa Waldaa Seenaa/odeeffannoo guddaan addunyaa dhugaa/qabatama waltti bu’iinsa mootumaalee lamaan jiruti. Karaa isa mo’aa ta’ee Yesus Naazretichaan, mootummaan Waaqayyoo injifateera. Karaa foon uffachuu, fannifamuu fi du’aa ka’uu isaatiin “ Fannoo sana irrattis Kristos warra qilleensa irraa gooftummaa qabanii fi humna qaban harka duwwaa hambisee bakkeetti isaan mul’isuudhaan salphisee isaan argisiise” (Qolosaayis 2:15, Ergicha). Mootummaan Dukkkanaa yoo mo’amee illee, seexani fi duuka buutonni isaa lubbuu biliyonatan lakkaa’aman hidhaa hafuuraan kiyyoo jala galcheera. Tokko illee akka hin dunee, garuu hundinu humna wangeelaan birmaduu akka ba’aan fedhuudhaan Yesus waldaa isaatti akka isheen kaatee, adeemtuu fi gara fuula duraatti sochootu fi baay’ettuf imaanaa ergamaa wangeela itti kenne. Kun hojii baay’ee barbaachisaa waldaa-ergama wangeelaa- itti gaafatamummaa( adda kan baa’an, kan hidhatan, kan bakka bu’an), namoota gara hawaasa waldaan kiristaana keessa hin jirre dhaqani fi wangeela labsuudhaan lubbuu mootumma Waaqayyootti dabaluu, duuka buutota gochuu fi walitti qabuudhaan, waldaa hojii hojjettu, baay’attu fi hawaasa sana keessatti ija/firii mootummaa kan godhattu. erguu isaan. Qajeelfamni DHAABBII Waldaa kun qabeenya ittiin seera bu’uraa waldaa fayya qabeettii asitii fi naannoo biyyaa lafaa hundumaattti hawaasa keessa jirtu keessatti hiyyummaan mudacha jiru keessatti garee ijaarsa waldaa ittiin leenjisuf. Gooftaan dafee deebi’ee in dhufa, badhaasni isas isaa bira jira. Amma sanatti, kottaa, hojii keenya isa baay’ee barbaachisa ta’e, ergaa wangeelaa fiduu fi waldootti haaraa ijaaramaa jiran geggeesuuf hojjetota adda baasuu, hidhachiisuu, fi bakka buusuu irraa gara boddeetti hin deebinuu. “. . . warra duubatti deebi’anii miti . . .” (Ibr. 10:39) Luba Boob Eenjel. Dura taa’aa Ijaarsa Waldaa Bitooteessa 28, 2024

a riirrata Bakka maqaan Yesus hin beekamnetti ykn hin waaqaeffamnetti waldaa dhaabuun waamichaa guddaadhaa fi ergama wangeela waldaa kiristaanaa keessatti iddo ijoo dha. Ergamni wangeelaa kun irra guddeessa kan inni dhageesisu ijoo barsiisa Macaafa Quluqqullu, isa waamicha Waaqayyo uummati biyya lafaa akka Isaa fi mootummaa Isaa karaa ilma Isaa, Yesus Kirstos Naazireeticha mo’uun beekani irratti xiyyeefatuu dha. Yaadumtti xiqoon ishee illee, bara joonjaa’a fi kufaa/cabaa kana keessatti sababa amansiisaa, barbaacha gati qabeessa fi sirri ta’e kanaaf hiika kenna. Yesus duka butota isaaf imaanaa inni dhumaa, Ergama Guddaa (Maat. 28:18-20) jedhama. Innis “dhaqaa,...saba hundumaa bartoota koo godhaa” jedhe isaan aboome. Itti gaafatamumaan kun, haala jiran keessatti ykn haala wangeelli beekamu keessatti fi daangaa lafaa fi aadaa hundumaaf akka dhuunfaatti wangeela bal’isuu/lallabuu of keessaa qaba. Namoonni naannoo warri waamicha/ kennaa baraaramuu fi fayyinaa Waaqayyoo hin dhageenye ykn deebii hin kennine hundi sagale misiraachii/ wangeela kara ubachuu dandaa’ani fi simachuu dhaga’uu qabu Waldaa Dhaabuun, Ergama isa Guddaa Fiixaan Baasuuf Tooftaa Ergamtummaa Gargaarama.

xv

xvi • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

Naannoo Kirstods hin beekanetti waldaa dhaabuun waamicha kana of keessaa qaba, namini hundinu carraa wangeela kana argachuu isaanii mirkaneefachu. Karaa waldaa, amantota haaraan amantiitti akka guddatanif hawaasa jalqaba hundeesuuf duuka buutummaa fi cuuphaan jiraachuu danda’u,

Waldaa Dhaabuun Waldaan Amantootaa Bakka buutuu fi iddoo itti Mootumaan Waaqayyoo argamu akka taate beekkamtti kenna

Seenaan Macaafa Qulqulluu ijoo dubbi seera Mootummaa Waaqayyoo lafa irratti bala’achuu isaa, kakuu Abrahaamif galamee irraa kaasee sabni lafa irraa hundinuu karaa isaa akka eebbifaman( Seera Uumamaa 12:1-3) amma mul’ata Macaafa Mul’ata Yohannis keessatti, sabaa, gosa, namoota, fi afaan Waaqayyoo teessoo isaa irratti waaqaeesanif (Mul. 7:9-10. Waldaa dhaabuun gocha ergamtummaa ibsa qabataamann baballisuu mootummaa kana qabatamaan ibsu dha. Namoota garee haaraa naannoo haaraa keessa jiraatan(wakiilota/ gidduutti waldaa amantootaa bakka Kirstos itti beekamu fi ulfina argatu dhaabuun bulchiinsi fi olaantummaa Waaqayyyoo fi bakka olaantummaan sun itti agarsiifammu fi labsamu dha. Waldaa Dhaabuun, Jaalala Waaaqayyo Namoota Sichi Amananiif Qabu Qabatamann Agarsiisuu Bakka Bu’a Ergaa guddaan Kakuu Haaraa, gaarummaa jaalala Waaqayyo isa hndumma danda’uu biyya lafaaf kara ilma isaa Yesus Kirstos agarsiise dha. Yohannis 3:16 ergaa jabaa kana jaalala Waaqayyoo isa ilma isaa namoota hundumaaf dabarsee kenneen labsuudhaan cimsee goolaba Waaldaa dhaabuun gocha jaala kana qabatamaan mul’isuu, namoota naannoo, nama dhuunfaa fi garee kennaan kun bura ga’uu wajjin wal quunnamuu, dha . Bakki kam iyyuu wangeelaaf baay’ee fagoo, adda ykn dadhabsiisaa miti; bakki hundinuu kam iyyuu akeeka Waaqayyoo kaayyoo isaa bara baraa ambaa ilmaan namaa

Ariirrata • xvii

hundummaa fayyisuf daangaa hin qabnne dhaga’uf mirga qabu. Carraaqqiin waldaa dhaabuuf godhamu hundi waamicha Waaqayyoo saba hundaaf godhe kan mirkaneesu dha.; Walitti qabamni amantootaa haaraan kan innin agarsiisu fi mirkaneesu namni fi lubuun hundinu hawaasa kaayyoon Waaqayyyo inni Barbara hubatame keessatti gati qabeesa fi ulfina qabeesa dha.

Waldaa Dhaabuun jijjiirma Hawaasaa fi Aadaaf Haala mijeessa

Dhuma irratti Wangeelli/Sagaleen Misiraachoo Kirstos, hawaasa keessa jiraataa yommuu ta’u walitti qabamni waldaa naannoo inni karaa Hafuura Qulqulluu, bakka bu’aa jijjiirama waliigalaa cimaa hafuuraa, hawaasaa fi aadaa taa’a. Waldootiin Kiristaanaa karaa buufata abdii, qajeelumaa, barnootaa, fayyaa,fi guddina hawaasaa dhuga baatuu jaalala hoiii qabatamaan mul’atu ta’u. Isaan (waldootiin Kiristaanaa) hirr’ina hafuuraa jireenya namootaa beekumsa Waaqayyoo isa dhugaa/sirri karaa Kirstos namootaan ga’uu qofa utuu hinta’in, fedhii fonii fi hawaasaas malee. Naannolee Wangeellii hin beekamnetti waldaa dhaabuudhaan kiristaanonni jijjiirama waliigalaa isa mootummaa Waaqayyoo gutuummaa isaan mul’isu kakaasu in danda’u. Xumura irratti, akkuma naannoo jiraatan keessatti, bakka Yesus amma ille hin beekamnneti, waamkicha ergamtummaa waldaa dhaabuu keessatti hirmaataniin ergama Waaqayyoo irra deebitani ijaartu/dhaabdu. Waldaa dhaabuun waamicha waldaa isa ijoo ta’e fi qabatamaan fedha Waaqayyoo mul’isu wajjin kan wal tumsu dha. Ergama Gudda(Great Commission) kan bakka bu’u, mul’achuu Mootummaa Waaqayyoo kan bal’isu, jaalala Waaqayyoo namoota hundumaatti labsuu, fi jijjiirama waliigala bakka jireenyi mootummaa qabatamaan agaarsifamuun irra jiru si’eessu bakka bu’u dha. Ergami wangeelaa kun, waldaa bara kanaaf duuka bu’umsa barbaachisaa fi amansiisaa taasiisudhaan itti gaafatamuummaa/ajaja Macaafa Qulqulluu fi amantii fi gocha

xviii • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

kiristaanaa isa baay’ee gadi fagoo fiixaan baasuu wajjin kan wal simu dha. Kadhati keenya inni guddaan, Gooftaan keenya Yesus, adda kan ata’e walga’ii amantootaa mootummaa Waaqayyoo ijaaruu kee keessatti, waldaa amantootaa, haawaasaa atti tajaajiltu keessatti akka si geggeessu dha! Karaa kee hundumaatti inni si wajjin jira. Dr. Doon Deviis. Dura taa’aa gorsaa Pirazdantii Senior Executive Advisor to the President Bitooteessa 19, 2016(A L It.)

G alata Galatni koo guddaan, kitaaba kana barreessani xumuruu fi irra deebi’anii ilaaluu keessatti gargaarsa kadhata, yeroo, yaadii fi carraaqi keessan malee jechi kitaab kan keessaa tokko illee fiixaan kan hin bane, garee hojjetootaa Warld Impaaktiif haa ta’u. Maqaa isaanii kan isis yoom iyyuu hin beekne, garuu bakka keessan ta’aanii kitaaba kana dhiheessuf Kirstosi fi hojiif of kennuun isaanii isaanif dubata. Keesumaa kitaaba kana barreessu keessatti addatti kanan galateeffachuu barbaadu of qusannaa tokko malee humnaa fi yeroo isaaanii, kadhataan, kan nabira goran, luba Boob Engel, luba Joordaan Kiing, Paastar Loreenzoo Elizoondoo, fi Paastar Deviid Istraadaa dha. Amanamummaa fi hiriyyummaa isaanii amanammaa fi hojii isaanii dadhabbii tokko malee fi jajjabina isaanii wal irraa hin cinne naaf kennu baaatanii kitaabini kun abjuu ta’ee hafa ture. Akkuma leenjiin kun agarsiisu, gareetti baay’ee ammanna. Garee adda addaa kitaaba/barreeffama barreessuf kan itti dadhaban wajjinn hojechuu kootif Gooftaan na eebbiseera. Waldaa yaada keessa keessa gooftaan kaa’ee DHAABUU keessan keessatti akka isaan isin gargaaran kadhata keenya. Luba Teed Ismiiz. Itti gaafatamaa mana barumsaa dhaabbii waldaa Bitooteessa 19, 2016( A L It.)

xix

s eensa Luba Teed Ismiiz

Qajeelfami Dhaabbii Waldaa kan qoophaa’ee gareen waldaa dhaabuu yommuu leenjiin mana barumsaa Macaafa Qulqulluutti kennamuu fi garee keessaniif karoora ji’oota kukudha lamaan dhufaniif qajeelfama bu’uraa akka hubatan gargaaruuf, adeemsa qajeelfma bu’uraalee sana hojii galama qabuutti gedderuu keessatti ooganuuf. Qajeelamaa fi Manni barumsaa Macaaafa Qulqulluu mataan isaa warra waldaa haaraa dhaabani fi waldaa dhabbatte jirtu, warra geggeessummaa dura taa’a waldaa fuula duraatti tarkaanfachiisuf adeemsa kan barbaadaa jiran fi warra sochii waldaa dhaabuu si’eessaa jiran fi warra irra deebi’anii dhaabuuf (irra deebi’anii jalqabuuf, jajjabeessuuf, ykn irra deebi’anii beeksisuf)qophaa’a jiranif ilaalacha keessa galchuun qophaaa’e. Macaafa Qulqulluun tarsiimoo qajeelfama irratti hundaa’e fi haala waldaa dhaabuu irra deebi’anii dhaabuu, yeroo ce’umsaa fi wantota ittin hojii irra oolchan baayyisuf hojii irraa kan oolu dha. Kun waggoota nu’i garee adda addaa haala mataa isaanii adda ta’e keessatti tarsiimoo guddisuf leenjisaa turre keessatti mirkaneefameera. Kanaaf, jechoon akka “dhaabuu” fi dhaabaa jiraachuun jechoota qajeelfama waldaa DHAABUU Macaafa

1

2 • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

Qulqulluu wajjin walitti dhufeenya akka qaban hubatamuutu irra jira Garee waldaa dhaaban hojii isaanii keessatti qopheessu fi gargaaruuf qajeelfami qophaa’e tokko ga’aa wanta hin jirreef, barreeffama kanatti dabalatee, gareen waldaa dhaabuu waldaan hundinuu leenjii Macaafa Qulqulluu yeroo mana barumsaa Macaafa Qulqulluu battaluma shaakala garee fi garee isaanii wajjjin karaa mataa isaanii adda ta’e hubatanii booda fudhatanii ittiin geggeefamu. Mana barumsaa Macaafa Qulqulluu caalaa immoo, tokkoon tokkoo garee waldaa dhaabuu warri World Impaaktii biraa mana barumsaa fi chaartera/mirga ittiin wanta tokko raawwatan/ isaanii raawwatani booda waldaa Waaqayyo laphee isaanii keessatti uumee ulfina isaaf dhaabuuf wanta barbaadanif, leenjisaa Macaafaa Qulqulluu bakkee/dirree baatii/ ji’oota kudha lamaaf isaanii wajjin adeemuu in kennamaaf

Seensa • 3

Bu’uura Macaafa Qulqulluu Dhaabbii Waldaa Luba Teed Ismiiz

Gooftaan Waldaa isaa, yeroo baay’ee “waldaa Waliigalaa” 1 fi Gooftaan mataan isaa “dura ta’aa dhgnichaa, Waldaa” ( Qol. 1:18) jedhame isa beekamu, akka dhaabu Macaafi Qulquluun ( Maat. 16: 18) ifa godhee kaa’eera Kanaaf, carraaqqiin waldaa dhaabuu hundinuu kallattiidhaan aangooo fi abboommii Kirstos, command of Christ to “Egaa dhaqaa, maqaa abbaatii fi ilmaatti, kan Hafuura Qulqulluuttis isaan cuuphuudhaan, saba hundumaa bartoota koo godhaa! Waanan isin abboome hundumaa eeguu isaan barsiisaa! Kunoo, ani immoo hamma dhuma baraatti guyyaa hundumaa isinii wajjin nan jira” isaaniin jedhe (Maatewos 28:19 20)” Garuu immoo amma iyyuu har’a baay’een warri waldaa dhaabuudhaaf carraaqan “Waldaa dabalataa dhaabuun maaliif nu barbaachisa? Ameerikaa bakka hundummaa waldaan jira” mormii jedhu dhgaa’un beekamadha.” Guutumma biyya keenyaa keessaa waldaa baay’eetu jira. Waldaa dabbalataa maaliif barbaanna? Dhiibbaan seexanaa “biyyaa lafaa keessatti” (kufaatii namaa kaasee Uum. 3:1-15) Macaafa Qulqulluu keessatti beekama dha. Akka Yesus isaan “bulchaa biyya lafaa kanaa” ittiin jedhe Yoha. 12:31). Paaulos immoo “bulchaan qilleensicjhaa …hafuurri abbomamuu diduu” Efe.2:2) fi waaaqa bara kanaa (biyya lafaa)” 2 Qoro. 4:4). Yohanis akka barreesse, “biyyi lafaa gutuummaan to’annoo hammeenyaa jala jira” 1Yoha. 5:19). Ifa gochuudhaaf, seexanni Waaqayyoo wajjin wal qixa mitti. Inni waan hundumaa hin danda’u Yesusii wajiinis kan wall gitu miti.

1 Ecclesia Universalis Laatiin irraa Waldaa Addunyaa hundaa eeruudhaan.

4 • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

Guyyaan firdii dhumaa fi mo’ichi guddaan seexana irratti in ta’a. “ Ibiddaa fi dhagaa boba’u baraa hamma barabaraatti dhiphifamuuf jiru .Mul. 20:10 .” Mootumman fi/ykn aanogoon hundinuu seexana irraa in fudhatama. Hundinuu, abbaa mirgaa barreessaa fi qabeeynaa, Yesus Mootichatti deebi’ee in kennama, Haaluma wal fakaaataan, namoonni jireenya isanii guyya guyyaa biyya lafaa keessa ykn waldaa kiristaanaa keessa jiraatu. Biyyi lafaa seexanaan to’atama. Karaa biraan immoo waldaan kiristaanaa to’annaa Hafuura Qulqulluu jala jrti Kun hubannoo keenya barbaachisummaa waldaa kiristaanaaf ijoo dha. Barreffami/luqqis lama, Efesoon keessatti, Efesioon 2:12-22 fi Efesoon 3:10-21 ilaalacha keenyaaf baay’ee nu gargaaru. barreffami kun lamaan gaaffichaaf deebii lama kennu, “Waldaa Kiristaanaa dabalataa maaliif barbaanna?” Jalqaba, barreeffa kana lamaan irra akka hubannu Waaqayyoo waldaa kiristaanaa keessatti (saba Isaa gidduutti) akka hojetu. Kana karaa biraan yommuu jennu, are helpful in our considerations. Bakka (iddoo, fi/ykn haala) fayyisuun Waaqayyoo, Hafuura Qulqullu isa nama jajjabeessu, fi jireenyaa fi dhuga ba’umsi sirrii ta’e ibsamu itti barreefamoonni kun Waaqayyoo karaa waldaa kiristaanaa( karaa saba isaatii) akka hojetu hubachiisu. Dhugaa kana kara ibsuun, waldaan kiristaanaa “abbaana(wakiila)” Waaqayyoo, fedhii kan qqabduu fi tajaajiltuu kaayyoo mootummaa Waaqayyoo biyya lafaa keessatti bal’isuf Waaqayyoof argamtuu jechuu dha. Waaaqayyo karaa waldaa kiristaanaa biyya lafaa ofitti araarfata. 2 Dubbiin dhugaa Macaafa Qulqulluu, namooota lola , garbbummaa, badii fi karoora diinaa, jala jiraniif waldaa kiristaanaa qofatu abdii dha. Dhiibbaan isaa iddoo hundumaa yoo jiraate iyyuu, waldaan kiristaanaa iddoo fi qakiila 2 Marii gadi fagoo waldaa akka “locus” fi “agent” tti seminaara “Theology of the Church for Team Leaders” in The Timothy Conference Workbook , Wichita: Mana Maxxansaa TUMI , 2005, fuula . 39-46 ilaali. argamu dha. Fedhiin isaa waldaa kiristaanaa keessatti namummaa haaraa tolchu/hojechu dha. Lammaffaan,

Seensa • 5

Waaqayyoo taatee namootaaf biyya lafaaa dukanaa’a kana keesssaa carraa birmaduu akka barbaadatan taasiftti. Yesus “hojii seexanaa barbadeessuf wanta dhufeef” Gallanni Waaqayyoof haa ta’u. (1 Yoha.3:8). Ergaan Phaawlos Hojii Ergamootaa Dursa: Marsaa Phaawuloos 3 Warld Impaakt akka dhaaabbata ergama wangeelaatti, Akka Hojii Ergamootaa keessatti argamutti, hojii ergama Wangeelaa ergamaa Paawlos fi garee ergama wangeelaa isaatii, carraaqii waldaa kiristaanaa dhaabuu keenya jabeseera. Toorri armaan gadi jiru, warra waldaa kiristaaanaa dhaabuuf tooftaa barbaadaa jiranif in gargaara. 1. Misiyoonota/Ergamoota wangeelaa/ Filataman Muudaman : Hojii Ergamootaa 13:1-4; 15:39-40; Galaa. 1:15-16 2. Dhaggeefatota Qunnaman: Hojii Ergamootaa 13:14-16; 14:1; 16:13-15; 17:16-19 3. Kan Wangeelli ittiin ga’aame: Hojii Ergamootaa 13:17-41; 16:31; Rom. 10:9-14; 2 Xim. 2:8 4. Warra dhaga’ee Jijjiiraman: Hojii Ergamootaa. 13:48; 16:14-15; 20:21; 26:20; 1 Tasalon. 1:9-10 5. Amantota walitti qabanman/ Waldaa ta’an: Hojii Ergamootaa 13:43; 19:9; Rom. 16:4-5; 1 Qor. 14:26 6. Amantii Mirkaneefame: Hojii Ergamootaa, 14:21-22; 15:41; Rom. 16:17; Qol. 1:28; 2 Tasa. 2:15; 1 Xim. 1:3 3 The “Pauline Cycle” terminology, stages, and diagram are taken from David J. Hesselgrave, Planting Churches Cross-Culturally , 2nd ed. Grand Rapids: Baker Book House, 2000. “Evangelize, Equip, and Empower” and “PLANT” schemas for church planting taken from Crowns of Beauty: Planting Urban Churches Conference Binder , Los Angeles: World Impact Press, 1999 and Ripe for Harvest: A Guidebook for Planting Healthy Churches in the City , Wichita: TUMI Press, 2016, p. 61.

6 • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

7. Geggeesitota Muudaman : Hojii Ergamootaa 14:23; 2 Xim. 2:2; Tiitoos 1:5 8. Amantoonni in Jajaman : Acts 14:23; 16:40; 21:32 (2 Tim. 4:9 and Titus 3:12 by implication) 9. Walitti dhufeenyi itti fufa Relationships Continued: Hojii Ergamootaa 15:36; 18:23; 1 Qor. 16:5; Efe. 6:21-22; Qol. 4:7-8 10. Waldootti kiristaanaa walitti qabaman erguu Sending Churches Convened: Hojii Ergamootaa 14:26-27; 15:1-4

1

e e l a

g

a W a

. 3 4 , s i o n a M u

m o o t

u d a m

E r g a

a n

a a 1 3 m m i s

C o

a r i e s

e d

2

10

D h a g

m o o t

g a n i i

E r g a

1 5 . 3

H o j i i

9 - 4 0

g e e f

t a E r

a t o o

e n e d

a l d o o

A u d i

C o n t t a Q u

4 . 2 6 C o n v

- 4

H o j i i

1 5 . 1

e n c e

Q O

E r g a

a a W

P H

c h e s

- 2 7 ;

u n n a

E E

S S

m o o

C h u r

U U

u m m

m a m

t a a

a a 1

a c t e

T o k k

i n g

1 3 . 1

m o o t

a n

d

H o j i i S e n d

4 - 1 6

E r g a

, 1 4 .

1

W

A

G

E E

2 3

H o j i i

L

; 1 8 .

A

L a l l a

9

E r g a

L

3

5 . 2 6

W a n g

A

HAFUURA QULQULLUU GEGGEESSAA WAAQUMMAA DHAABBATA ERGAMA WAGEELAA Hojii Ergamootaa 13.2, 52 KADHANNAA: HAALA NAANNOO Hojii Ergamootaa 13.1-4 CAAFATA QULQULAA’OO : HUNDEE/BU’URA Hojii Ergamootaa 15.15 WALDAA KIRISTAANNAA: THE AGENCY Hojii Ergmootaa 15.22

b a m

r o o n

A

m o o

u f a

L L

M S

t a a 1

H a r i i

e / D a

I t t i F

e e l a

t a a 1

A

m o o

’ U

b a r f a

B

3 . 1 7

C E

U

U

E r g a

U

J A

m e

U

ff , 1 6

S

H o j i i

L Q

E S

. 3 1

A B

A A N G

U U

A m a

H o j i i

a r g a

- 1 5

n t o o

E r g a

t a n /

1 6 . 1 4

n n i F

t a

m o o t

j a a l l

a t o o

. 4 8 ;

u d h a

n

a a 1 4

a t a m

8

a m a

g e e ff

a a 1 3

t a m a

J i j i i r

4

. 2 3 ;

a n

D h a g

m o o t

1 6 . 4 0

E r g a

H o j i i

U

U

I S

H I

H I

A C

D

H

U

B U

H o g g

Q A

a n s a

f u d h

T I

n n i

L I T

H o j i i

o f k e

a t a m

n t o o

a n

K U

W A

. 4 3

n n e /

N U

E r g a

b a m m o o t

A m a

a a r g a a 1 4

U N

a a 1 3

t i q a E r g a

S U

m o o t

U

a t e . 2 3

W a l i t H o j i i

5

7

A m a

n t i i

n

M i r k

a n e e

a m e

f

Ho j i i E

. 4 1

r g a m

2 ; 1 5

o o t a

. 2 1 - 2

a 1 4

6

Toora kana irraa, carraaqii nu’i hawaasa haaraa wangeelaan qaqqabuuf, duuka butota qopheessuu, fi geggeesitota waldaa naannootif yeroodhaan tajaajila gad-dhiisuuf, WarldImpaakt

Seensa • 7

akkaataa ergama wangeelaa/misiyoonummaa ittiin raawwatamu dachaa sadii, wangeelaa baballissuu, hidhachiisuu fi aangessuu qopheeseera. Tarsiimoon DHAABUU akkaataa misiyoonummaa kan irraa kan dhalate dha. Kunis dhalachuu Mana Barumsaa Macaafa Qulqulluu Dhaabbii Waldaa meeshaa fi leenjii Magaalaa akka dhaltuf sababa ta’eera. Ibsa Gabaabaa Dhaabbii Waldaa 4 Akkaataa itti Waldaa DHAABAN • Garee waldaa dhaabuu ijaaraa Form a church plant team. • Naannoo waldaan dhaabamuu fi saba dhaabamuuf filadhaa. • Qu’annoo haalaa baay’ina uummataa fi aadaa geggeessuu. Jalqabaa: Waldaa kiristaanaa baballisuu Qajeelfama: Hawaasichatti akka dabalmaniif namootaa afeeruu eegalaa. Walitti qabaa: Waldaa Ijaaraa Qajeelfama: Waldattii iddoo isheen bakka hawaasaa keessatti beeksifamtutti fidaa. • Garee xixinnoo (cell group), qorannaa Macaafaa Qulqulluu kan kana fakkaatan ijaaraa. • Amantotaa haaraa duukaa bu’aa Follow up with new believers. • Geggeesitota warra kaan keessaa mul’atan adda baasaatii leenjisaa. • Tola-ooltota dabalataa filaaatii leenjisaa. • Taatewwan wangeelaa ta’an geggeessaa. WANGEELA LALLABAA Of qopheessuu: Waldaa KIristaanaa ta’uu Qajeelfama: Waldaan kiristaanaa Waldaa jiru irraa dhalatte. • Kadhdhaa.

• Waldaa haaraa sana naannootti beeksisaa. Kunuunsaa: Waldatti guutummaatti guddisaa

HIDHACHIISAA

Qajeelfama: Geggeesitoonni kennaa isaaanii guddatu to’annaa geggeesitota waldaa/paastarii/ jalatti in guddifatus in shaakalus . • Duuka buutummaa dhuunfaa fi garee guddisaa. • Kennaa Hafuuraa adda baasaatii itti gargaaramaa. Akkasumas waldaa keessatti shoora ijoo ta’an guutaa (qaawwa jiru).

4 Mere Missions , Wichita: Mana maxxanssaa TUMI 2022. Fuula 234-236.

8 • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

AANGESSAA Ce’umsa: Waldatti Baay’isaa Qajeelfama: Geggeesitota waldaa ishee guddoo jalatti waldaa kan biroo dhaabuu ykn garee erguu bakka bu’an qopheessaa. • Tarsiimoo baay’isuu guddisaa. • Waldootii magaalaa keessaa kan biroo wajjin, tokkummaa, wal gargaaru fi ergama wangeelaa tokkummaa qabaadha. Waldaa Kiristaanaa Dhaabuuf, Qajeelfamoota Kudhan 5 1. Yesus Gooftaa dha. (Maat. 9:37-38) Taateen waldaa kiristaanaa dhaabuu hundinuu ilaalcha eeggannoo fi humna Gooftaa Yesus, isuma Gooftaa makarichaa jalatti raawwatama. 2. Namoota wangeelaan qaqqabuuf, namoota wangeelli bira hin gaa’amnetti wangeela labsaa, hidhachiisaa, aanggessaa (1Tasalo. 1:6-80). Galmi keenya namoota kan biroo gara Yesustti fiduuf jijjiirama qofa utuu hin ta’in, karaa hundumaan akka baay’atanif malee; Warri wangeelaan qaqqabaman warra wangeelli bira hin gaa’amne akka qaqqabanif leenjifamu qabu. 3. hundumaa kan hammate/dabalate ta’aa. Enyu ille dhufuu danda’aa. (Room. 10:12) Tarsiimoon kam iyyuu nama tokko ykn garee tokko amantiidhaan karaa Yesus gara mootummaa Waaqayyootti akka hin gallee dhorku hin jiru. 4. Aadaa kam irraa iyyuu bilisa ta’aa: Akkuma eenyummaa keessaniitti kottaa. (Qol. 3:11) Wangeellii gara Yesus dhufuu warra barbaadan akka sababaatti aadaa isaanii akka jijjiiratan isaan irraa hin eegu; akka eenyummaa isaaniitti dhufuu in danda’u. 5. Ilaalacha daangaa’ame irraa of fageessaa. (Hijii Ergamootaa 1:8) Galmi ergama wangeelaa hawaasaa hin fayyine gidduutti gamoo hin qaqqabmne ijaarachuu utuu hin ta’in, dhaabbata

5 Mere Missions , Wichita: Mana maxxanssaa TUMI 2022. Fuula 234-236.

Seensa • 9

sochii Mootummichaa biyya lafaa hundumma keessattii fi amma handaara lafaatti isaa Yeusiif dhugaa ba’u malee 6. Sochiin akka hin dhaabbanneef wangeela labsuu itti fufaa. (Room. 1:16-17) Ergama isa guddichaa yaadachaa bakka wangeelli hin gaa’amne barbaachuu keessan itti fufaa; Chirstoosiin namootatti cimsitanii dhugaa ba’uuf naannoo/ haalaa mijeessaa. 7. Daangaa sanyii, gita, saalaa fi afaanii irra ce’aa darbaa. Cross racial, class, gender, and language barriers. (1 Qor. 9:19-22) Ergaa Mootummichaa warra naannoo aadaa durii waldaa kiristaanaa irraa fagoo ta’aniin ga’uf bifa haaraa amansiisaa Kirstosiiin ta’ee barbaachuuf bilisummaa keessan gargaaramaa. 8. Olaanttummaa aadaa wangelli itti labsamuu kabajaa Respect the dominance of the receiving culture. (Hojii Ergamootaa 15:23-29) Jechoota, afaan, aadaa, haala jireenyaa, fi muuxannoo warra Chirstosiin akka Gooftaaa isaaniitti simataniin, mul’ata, fi sakkoo(ethics) Mootummaa Waaqayyoo bifa namaatiin mul’isuf, Hafuura Qulqulluuf eyyamaa. 9. Namootatti hirkachuu of irraa fageessaa Avoid dependence. (Efe. 4:11-16) Waldaa guddachaa jirtuu akka gadiitti hin ilaalinaas itti waakkatinaas; Hojii Waaqayyoo isaan giddutti raawachuuf, humna Hafuuraa hawaasa Kiristaanaa xinnoo illee gidduu jiru akka laayyootti hin ilaalinaa. 10. Akkaataa/haalaa ittiin baay’iftan yaadaa Think reproducibility. (2 Xim. 2:2; Fil. 1:18) Karaa fi xumura carraaqqii ergama walgeelaa keessanii ilaalchisee, gochaa fi tilmaama/projektii

hunda kakaaftan, sammuu banamaa qabaachuudhaan akkuma isaan kana godhaniif ija/ haalaa warra kaan hidhachiisuutiin yaadaa.

10 • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

Ibsa Gabaabaa Sadarkaalee Waldaa Dhaabuu of Church Plant Planning Phases 6 Luba, Dr. Doon L. Deviis

Qopheessuu

Jaqbuu

Garee miseensa warra geggeessummaa Hafuura Qulqulluun waldaa dhaabuuf of qopheessan jedhamee bekamu ijaaruu

Namoota xiyyeffataman gidduutti taatee wangeela labsuu dandaa’an raawwachuudhaan hawaasa filatame seenuu.

Hiika

Namoota beektanii fi ollaa keessan jiran Kirstosiin booji’uf, taatee walgeela labsuuf adeemsifamaa jiran raawwachhif, garee sochoosaatii tola ooltota filaa

Namoota fi hawaasa xiyyeffataman, ijaarsa garee waldaa dhaabu, tarsiimoo ittiin hawaasaa sanaaaf kadhatani fi fedhaa fi carraa isa irratti qorannoo geggeessan ilaalchisee, Waaqayyoon barbaadaa.

kaayyoo

Maatii fi ijoollee bakbuusa (Metaphor)

Murtee fi hubannoo Decision and Conception Kunuunsa dhalachuun duraa

Gaafii waa’ee: • Amalaa fi lakkoobsa taateewwan wangeela labsuuf raawwataman. • Quunamtii fi beeksisa taateewwan rawwatamanii • Tola ooltota filuu fi qindeessuu • Eenyummaa fi maqaa iddoo waldaan itti dhaabamuuf jedhuu.

Gaafii waa’ee: • Garee keessan qopheessuu • Hawaasa xiyyeeffatame. • Kadhata bifa haaraan tarsifame Strategic prayer initiatives • Qu’annoo haala uummataa (baay’ina sabaa ilaalchisee)

Gaafii yeroo marii taasifamu xiyyeeffannoon itti kennamu

Qulqullina geggeessaa Waldaa

Goofataaf of kennaa/banamaa ta’uu

Hawaasaatti makamuuf (wangeela labsuuf) kan jabina qabu

Miidhaa nama yaaddeessan

Tilmaama fi “xiinxala laamsha’aa” ta’e

Sodaachisuu fi of tuulummaa

Yeroo dhaggeeffachuu fi calaqqisiisuu kee guddisi.

walitti dhufeenya kee ija jabinaa fi ofitti amanamummaadhaan jalqabi.

Xumura/murtii

6

Mere Missions , fuula 248-249

Seensa • 11

Walitti qabuu

Kunuunsuu

Ce’eumsa

Hoggantoota ofiin of bulchuuf hidhachiisuu, aangoo dabarsuu, fi caasaa walabummaa maallaqaa

Duuka buuttmmaa miseensaa fi geggeessummaa kunuunsuu, Walgahii kiristaanaa gidduutti Miseensonni kennaa hafuuraa isaanii keessatti akka hojjetan dandeessisuu, fi bu’uuraalee misoomaa jajjaboo ta’an diriirsuu Ba’aa fi kennaa miseensotaa irratti hundaa’uun dhagna keessatti gahee ijoo guutuudhaan duuka buuttmmaa dhuunfaa fi garee guddisuu

Garee xixinnoo(cels) namoota jijjiiraman walitti qabuun walga’ii amantootaa naannoo uumuu, waldaa haaraa ollaa hawaasa keessa jiraniif beeksisuu.

uumuun waldaan akka of dandeessuuf humneessuu

Miseensota fi jaarsolii muudaa, luba/Paastarii muudaatii walitti dhufeenya waldaa jajjabeessaa

Dukaa bu’uf lallaba wangeelaa itti fufiinsa qabuu fi guddina itti fufiinsa qabu gara dhaloota waldaa ummata duratti dhaabuuf akka ta’utti, garee xixqqoo, qo’annoo Macaafa Qulqulluu, ykn walga’ii manaa keessattii ijaaruun barbaaachisaa dha.

Da’umsa

Guddinaa fi ijoollee guddisuu

Gara nama guddumaatti bichinaan guddisuu

Gaaffiiwwan waa’ee: • Hammachuu • Walitti hidhamiinsaa fi waldaalee • Hoggansa dabarsuu

Gaaffiiwwan waa’ee: • Namoota dhuunfaa fi

Gaaffiiwwan waa’ee: • Hordoffii fi walitti makamuu amantoota haaraa • Jireenya garee xiqqaa uumuu • Amala waaqeffannaa mul’inattii/ ummataa • Caasaa fi hojimaata waldaa jalqabaa • Jireenya qaamaa fi guddina jalqabbii • Michooma aadaa waldaa Yeroo Waaqayyoo adda baasuuf ogummaa

geggeessitoota duka buutota taasisu/barsiisu • Kennaa fi ba’aa akka adda baasaniif miseensota(garee) gargaaruu . • Ragaa hogganssmmaa • Sirna, bulchiinsaa fi naamusa waldaa,

• Ce’umsa ergama wangeelaa • Walhormaata itti fufiinsa qabu

amanamaa ijoo irratti xiyyeeffadhu Dandeettii Hafuuraa irratti hirkataa ta’uu

Obsa dhabuu fi soda

Tuffii fi bulchiinsa xixiqqoo

Abbaa ta’uu fi saffisaan gadhiifamuu

Beeksifamuu dhagna keetii gammachuudhaan jaji

Amanamaa, itti dadhabuu xiyyeeffadhu

Hojii Hafuuraa wal irraa hin cinneen ulee sana ofitti amanamummaadhaan dabarsaa

DHAABUU

K utaa 1: Q opheessuu Kutaa kana keessatti carraaqqii waldaa dhaabuu, garee milkaa’aa waldaa dhaabu fi haala rakkisaa keessatti waldaa dhaabuuf jabina horachuuf barbaachisummaa qajeelfama akka haala keessa jirutti wangeela labsuu mari’anna.

Walga’ii 1 Adeemsa kee fakkiin/chaartiin qopheeffachuu Walga’ii 2 Garee kee Ijaaaruu Walga’ii 3 Haala rakkoo ta’e tokko keessa darbuu guddisuu

13

Kutaa 1: Qopheessuu • 15

Wal ga’ii 1 Adeemsa keessan fakkiin qopheeffachuu Luba, Teed Ismiiz

Gareen keessan qajeelfama DHAABUU mana barumsaa Macaafa Qulqulluu ilaalcha haalaa hawaasaa wladaan keessan tajaajiluun calalun/dhimbiibuun barbaachisaa dha. I. Haala Keessa Jirtan Murteessaa. Tokkoon tokkoon garee Gooftaan waamu waldaadhaaf mul’ata adda ta’e kan qabaatu yommuu ta’u, carraaqqii/ tattaaffii waldaa dhaabuu karaa adda addaan hojii irra oolchuu.Akka aadaa keessaniitti waldaa dhaabuus ta’e waldaa qaxxaamuraa aadaa dhaabuu yoo ta’e, qajeelfama Wangeelaa keessatti dhiyaateen odeeffannoo argachuudhaan adeemsa addaa mataa keessanii fakkiin/chaartii qopheeffachuu qabdu . Wal-ga’iin, gaaffiiwwanii fi gilgaalli garee gareen keessan dhimmoota haala dhaabbii waldaa addaa keessanii wajjin wal-qabatan akka ilaalu dhiheessu. Yeroo baay’ee gaafileee gilgaalaa tokkoon tokko gareen xuqaman gargaaramuudhaan, faayidaa guddaa barreeffama fi yeroo garee keetii irraa argachuuf, dhimmoota hawaasaa bakka itti DHAABUU irratti yaada kennuudhaan dabarsuu qabda. II. Mul’ata keessan Murteessaa. Tattaaffii keessan keessatti guddachuuf, warri waldaa dhaaban mul’ata ti’ooloojii ifa ta’e fudhachuu fi fakkeenya /moodeelota fi ibsa waldaa sirrii, aadaa hawaasa keessa jiranii kan eeggatan filachuu qabu. Namoonni jaalala Kiristoosiif deebii akka kennan fi Mootummaa Kiristoos bakka jiraataniifi hojjetan keessatti akka bakka bu’anif, karaa bu’a qabeessa ta’een wangeela lallabuuf,

16 • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

hidhachiisuuf, aangessuf ogummaa Macaafa Qulqulluu hojiirra oolchuu qabdu 1 . In every activity, big and small, your church plant team must have a clear sense of your collective vision and your personal contribution to that vision. 2 Mul’anni ifa ta’e hima “Nuti gochuu dandeenya” jedhu fi “Hojjechuu qabna” jedhu adda baasuuf isin gargaara, akkasumas murtoo miira, faayidaa ykn qabeenya jiru irratti akka hin hundoofne isin taasisa. • Mul’ata irratti xiyyeeffannoo ifa ta’e qabaadhaa. • Hojiiwwan mul’ata sanaaf gumaachan qofa irratti bobba’a. • Wantota gaariin itti dadhabuu nama irra jiru hedduu dha, garuu mul’ata kanaaf gumaacha kan godhan muraasa. • Bulchiinsa gaarii hin taane mul’ata iraa carraa argamu duukaa akka buunuf geggeffamnu nu taasisa. • Karaa salphaa qofa utuu hin ta’in, tokkoon tokkoo murtoo maal akk fidu ogummaadhaan ilaalaa • Miirri salphaatti nu gowwoomsuu waan danda’uuf “yaada qulqulluu fi of to’achuu qabna” (1 Phex. 4:7). • Daandiin rakkoo xiqqoo qabu, gatii guddaa nama baasisa. 3

1 2 3

Ripe for Harvest , fuula 11. Ripe for Harvest , fuula 44 Ripe for Harvest, fuula 67.

Kutaa 1: Qopheessuu • 17

III. Duudhaalee keessan Ijoo Ta’an Murteessaa. Qormaati guddaan gareewwan waldaa dhaabuu hundaa, gatiiwwan/sona hojii isaanii geggeessan murteessu dha. Gatiiwwan/sonni biroo barbaachisoo ta’uu danda’u, waldaan kamiyyuu gatii miseensi garee tokko jaallatu hunda keessa jiraachuu hin dandeessu. Gareen keessan, mul’ata keessanif gatiiwwan waloo (walta’iinsa) isaan kamtu dursa ta’uu akka qaban murteessuu qaba. Waldaan kamiyyuu waan kudhan/ baay’ee akka gaariitti hojjechuu hin dandeessu. Tattaaffii waldaa dhaabuu hunda keessatti ifa ta’uun wanta hundaa irraa baay’ee barbaachisa dha. Akkuma gatiiwwan keessan murteessitaniin wal bira qabuun barbaachisaa miti. Akka Tiyoodor Ruuzveltitti jechi “wal bira qabanii ilaaluun gammachuu namaa hata,” jedhu, haala jireenyaa hedduu keessattti kan hojjetu yommuu ta’u keessumaa tajaajila keessatti fi caalaatti haala waldaa dhaabuu keessatti hojiirra oola. Gareen keessan gatiiwwan dhuunfaa adda addaa tokkoon tokko miseensa garee barbaachisoo ta’an keessa darbuu fi gatiiwwan waloo keessanii bira ga’uuf isin barbaachisa. Garee keessan keessaa namni hundi seenaa ilaalcha isaanii ibsu waan qabuuf kun ilaalcha jalqabaa irratti mul’achuu danda’u caalaa rakkisaadha. Adeemsa kanaan gaaffii gaarii gaafachuun kan nama gargaaru fi yeroon shaakkalli garee muuxannoowwan keenya kanneen akka, “waldaa koo durii keessatti kana ykn sana gooneerra” ykn “dur waan tokko akkasitti ykn akkasitti hojjenna turre” fi kan kana fakkaatan irratti hundoofnnee waldaa dhaabuutti dhiyaanna. Waan hundumaa keessatti gareen keessan gatiiwwan waloo waldaa dhaabuun geggeefffamuu kan qabu ta’ee wal bira qabuu irraa fagaachuun barbaachisa dha. keessanii adeemsa ta’aa jiru keessatti isin gargaara. Utuu beeknuus ta’ee utuu hin beekin, hundi keenya

18 • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

Wal ga’ii 2 Garee keessan Ijaaruu 1 Luba, Look Raafleyi

Milkaa’inni yeroo baay’ee akka gareetti hojjechuu kan dabalatudha. “ Tokkoon Tokkoo Namaa Waliin Caalaatti Raawwata( Together Everyone Accomplishes More (TEAM)” jechi jedhu sochii garee fayyaa qabu ibsuuf jecha mijataa ta’e caalaa. Barbaachisummaa fi milkaa’ina hojii garee bu’a qabeessa ta’e ilaalchisee waan baay’een barreeffameera. Tokkoon tokkoon keenya gareewwan haala adda addaatiin akeekuu dandeenya, (kan akka ispoortii, daldala, waraanaa, qorannoo, barnootaa fi kkf). Gareen tokko tokko bu’a qabeessa ta’aanii kan socho’anii fi bu’aa guddaa kan uuman yoommuu ta’u, kaan immoo wal’aansoo fi sirreeffama malee miseensota muufachu fi hirmaannaa alatti isaan hambisa. Garee waldaa dhaabuufis dhugaan jiru kanuma. Gareen muuxannoodhaan yaada gaarii qofa utuu hin ta’in, akka gareetti hojjechuuf kan qophaa’ee fi kan yaadame ta’uu keenya kan agarsiisan qajeelfamni Macaafa Qulqulluus jiru. Mee Macaafa Qulqulluu keessa, kutaalee gareewwan waldaa dhaabaniif qajeelfama tokko tokko haa ilaallu. I. Ifa ta’uu ( Clarity ) Ulullee yookiis kiraara, mi’a lubbuu hin qabne irratti iyyuu qooqni afuufame yookiis rukutame sun yoo gargar ba’uu dhaabaate, maaliif akka ta’e attamitti beekama ree? Sagaleen fiingee gargar ba’ee yoo dhaga’amuu dhaabaates, eenyutu lolaaf qophaa’a ree? (1 Qorontos 14:7-8) Phaawulos waamicha ifa ta’e gochuun barbaachisaa ta’uu isaa cimsee agarsiisuf fakkeenya meeshaalee muuziqaa waliin

1 Garee Milkaa’inaaf Ijaaruu irratti bal’inaan seminaara kana ilaalaa, Ripe for Harvest , pp. 169-180.

Kutaa 1: Qopheessuu • 19

taphachuutti gargaarameera. Muuziqaa xiqqaa fi garee muuziqaa taphataniif (orkeestiraa) guddaan lamaan muuziqaa ifa ta’ee fi waliigaltee irra ga’ame irratti taphachuu qabu. Yoo sun ta’uu baate kufaatii/ guddaan in mul’ata. Muuziqaan bareedaan dafee gara jeequmsa sagalee guddaa qabuu fi nama kamiifuu hin tolletti jijjiiramuu danda’a. Ajaja ifa ta’e malee humni waraanaa cimaan gara fuula duraatti tarkaanfachuu utuu hin ta’in burjaaja’ee mo’amuu danda’a. Gareen bu’a qabeessa ta’an maal akka hojjechaa jiran, maal akka baratan ykn maal akka taphatan mul’ata ifa ta’e qabu. Kaayyoo fi mul’anni ifa ta’e malee namoonni carraaqqii kamiyyuu keessatti yeroo rakkisaa akka qabaatan ta’u. II. Bakka sirrii ta’uu Dhagni tokko immoo bu’aa dhagnaa baay’ee qaba malee, tokkicha duwwaa qaba miti. Fakkeenyaaf miilli, “Ani harka miti, kanaaf ani kan dhagnaa miti” yoo jedhe, kun bu’aa dhagnaa tokko ta’uu isaa hin oolchu. Gurris, “Ani ija miti, kanaaf ani kan dhagnaa miti” yoo jedhe, kun bu’aa dhagnaa tokko ta’uu isaa hin oolchu. Egaa guutummaan dhagnaa ija utuu ta’ee, attamitti dhaga’uu danda’a ree? Guutummaan dhagnaa gurra utuu ta’ee, attamitti fuunfachuu danda’a ree? (1 Qorontos 12:14-17) Waa’ee 1Qorontoos 12:11-27 fi akkaataa inni maalummaa garee fi maalummaa waldaa irratti dubbatu waan baay’ee dubbachuun in danda’ama. Lakkoofsa 14-17 irratti Phaawuloos ofii ta’uu jechuun maal akka ta’e dubbata. Haala qoosaa ta’ee fakaatuun, miilli fi gurri qaama dhagnaa kka hin taane dubbatu. Haaluma wal fakkaatuun, kutaan waldaa ykn kutaan garee keessannii, ‘Ani qaama garee sanaa miti’ yeroo jedhan waan nama fokkisaa dha. Ta’us yeroo baay’ee namoonni garee tokko keessa ta’aan gdduutti sirriitti akkas ta’a. Namoonni garee tokko keessaa akkamitti garee keessaa

20 • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

akka ta’e walaaluun, miseensi garee tokkoo hirmaannaa ala fi garee sana akka inni dhiisee deemuu taasisu danda’a.

III. Kennaawwan Adda Addaatiif Gatii Kennuu Qorontoos 12:11-27, Efesoon 4:11-16, 1 Phexros 4:9-11, fi Roomaa 12:3-8 hundi isaanii waa’ee kennaa adda addaa qabaachuu fi kennaa adda addaa dhagna ijaaruuf hammam barbaachisaa akka ta’e in dubbatu. Akkasumas, kennaawwan sun gatii guddaa argachuu fi qindoomina qabaachuun barbaachisaa ta’uu isaa, kunis namni hundi kennaa isaa haala gareen guutuun fayyadamaa ta’een akka fayyadamu in dubbatu. Akkasumas gareen waldaa dhaabuu kennaa fi dandeettii adda addaa barbaada. Kennaawwan kan kee irraa adda ta’an sanaaf iddoo guddaa kennuu fi garaagarummaa sana qindeessuun barbaachisaa dha, kunis namni hundi galma waloo waldaa ijaaruuf waliin akka hojetuuf. Hoggantoonni garee galmee kennaa hafuuraa fi madaallii miiraa kan akka CliftonStrengths (duraan StrengthsFinder ) ykn madaallii Myers-Briggs jedhamuun beekamu fayyadamuun haala addaa garee isaanii barbaaduu danda’u. IV. Hojiirra Oolchuu fi Madaqsuu Nahimiyaan dallaa naannoo Yerusaalem jiru deebisee ijaaruuf karoora baay’ee cimaa ta’e hojiirra oolche (Neh. 4:15-23). Hojiin guddaan hojjetamus gareen kun kaka’umsa guddaa kan qabuu fi hojii kana irratti quuqama guddaan kan bobba’e ture. Yommuu Nahimiiyaa fi gareen isaa hojechaa jiran, Sabi Israa’el guddina agarsiisan, akkasumas mormiin isaan mudate. Gareen Nahimiyaa soda/balaa haleellaa kanaaf deebii keennuuf mala itti fayyadaman madaqsuutu irra eegama ture. Nahimiyaan hojjettoota ijaarsa dallaa fi gadi-fageenya eegumsaa irra deebi’ee gurmeessu fi qindeessuudhaan yoo

Kutaa 1: Qopheessuu • 21

barbaachisaa ta’e deebii qophaa’aa uume ture. Sababa madaqfamuu isaatiin, hojiin barbaachisaan qormaanni dabalataa jiraatus itti fufee hojetamaa ture. Gareen milkaa’an karoora qabu, karoora sana onneee gutuudhaan hojjetu, rakoolee haaraan kan jitran yoo ta’ee, karoora sana akka barbaachisummaa isaatti sirreessuudhaan fuurmaata barbaadu. V. Quunnamtii fi Qindoomina Communication and Coordination Tokkoon tokkoo kutaa Macaafa Qulqulluu armaan ol caqafaman/qoodaman keessatti walqunnamtii fi qindoominni bifa biraan ibsammnai jiru. Yaada ifa ta’ee qabaachuu dandeenya ta’a, garuu sun kan dhufu mul’anni sun waan ibsameef. Miirri miseensa ta’uu/kan garee ykn waldaa/ jiraachuu danda’a, garuu sun kan dhufu walqunnamtii afaanii fi karaa kan biraa ta’ee fi miira walitti dhiyeenyaa fi tokkummaa uumuun dhufa. Akkasumas fakkeenya dhagnaa keessatti kennaaleen qaama karaa qindoomina qabuun socho’u ijaaruuf kan yaadamedha. Sun kan ta’u yeroo qunnamtiin toora qabatan yoo jiraatan qofa dha. Nahimiyaan hojii sana raawwachuu fi rakkina isa mudate keessatti walmadaaluu kan danda’e qindoomina gaarii fi qunnamtii cimaa ta’een qofa ture. Qindoomina haala gaariin qindaa’een qofa. VI. Aangoo kan qabuu fi Ergamummaa. Waldaa kristiyaanaa Anxokiyaa keessa raajonnii fi barsiisonni turan; isaanis Baarnaabaas, Simi’oon “Isa gurraachicha” isa jedhamu, Luukiyos nama biyya Qareenee, Maanaa’en isa Herodis abbaa biyyaa wajjin guddate, Saa’olis turan. Isaan kun gooftaadhaaf hojjechaa, soomaas utuu jiranii, Hafuurri Qulqulluun, “Baarnaabaasii fi Saa’olin hojii ani itti isaan waameef, addaan anaaf baasaa” jedheen. Yommus itti dabalanii soomanii erga kadhatanii booddee, warri hafan harka isaanii

22 • Qajeelfama Dhaabbii Waldaa

mataa jara lamaan irra kaa’anii, hojichaaf isaan ergan. Hojii Ergamootaa 13:1-3 Isaan kun amala addaa gareewwan waldaa dhaabaniit. Gareen baay’een kaayyoo fi galma adda addaa irratti kan xiyyeeffatan yoo ta’u, gareen waldaa dhab garuu Kiritos giddu galeessa godhatee hojii namoota duuka buutota Yesus gochuu irratti kan xiyyeeffate dha. Namni hundinuu hojii kana irratti kan hirmaatu utuu hin taane, warra waldaa guddittii irraa hayyamamee fi fedhii/garaa ergamuun warraqabaniif abboommii Yesus abboome hundumaa akka raawwataniif barsiisuuf bobbaa’an malee. Gareen waldaa dhaabuu milkaa’oo ta’an hojii bobba’an irratti Hafuura Qulqulluudhaan geggeeffamu. Baarnaabaasiin, “Kottu deebinee, mandara dubbii gooftaa itti lallabne hundumaa dhaqnee, akka amantoonni itti jabaatanii jiraatan in ilaalla” jedhe. Hojii Ergamootaa 15:36 Phaawuloos barbaachisummaa qormaataa(assessment) fi madaallii ifatti agarsiisa. Gareen milkaa’e hundi waan hojjechuuf karoorfate galmaan ga’uu isaa in madaala. Yoo qabaatan milkaa’ina sana guddisaaa adeemuuf maal gochuun akka danda’an iddo itti kennuu fi murteessuu qabu. Galma isaanii bira ga’uuf wanti hojjetamuu qabu yoo jiraate, dhuma irratti galma isaanii bira ga’uuf tarkaanfiiwwan itti aanan fudhachuun irra jiru murteessu. Akkasumas gareen keessan akka gareetti akkamitti akka hojjechaa jirtan, akkamitti akka fooyya’uu dandeessan, akkasumas carraaqqii itti aanu keessatti akkamitti caalaatti bu’a qabeessa ta’uu akka dandeessan murteessuun qaba. VII. Madaallii Erga takka achi bubbulanii booddee, Phaawulos,