Ufumu wa Chiuta, Buku la Msambizgi

/ 2 5 3

UFUMU WA CHIUTA

Kukhozga banthu kuba Banangwa, Kuzara na Urunji (Mwakulutirizga)

bamanyenge chanduro pakuphalira banthu muchikaya umo bakutebeta, banthu awo bakutebeta nawo, chitemwa cha Chiuta. • Banthu awo bakutebeta mlimo wa chitukuko bakwenera kupokera wovwiri mukaghanaghaniro, umo bakukhalira muthupi, na kuwuzimu wawo na muchitukuko chawo. Banthu awo bakutebeta mlimo wa chitukuko bakukumana na masuzgo ghanandi apo bakukhumba kovwira banthu kuti bafumemo mumasuzgo. Bakukumana na kuzotofyeka kwamtundu na mtundu apo bakuyima pakati pa wupu uwo bakutebetera na banthu awo bakukhumba kuti basinthike (Hiebert 1989, 83). Bakuvuka Kuthupi, maghanoghano panji ku uzimu. Mwantheura, ntchakuzirwa chomene kuti bantchito za chitukuko baperekenge nyengo yakukwana yakupumura, kulabiska umoyo wawo mwakuti balutirizge kutebeta makora. Nawo bakukhumbikwa wovwiri kufumira kubaliska, banyawo na banthu bamumbumba yawo mwakuti basange Mtende na kuwezgekeramo nkhongono. Ivi ndi vyakovwira mwakuti bamanye kutebetera makora banthu. • Batebeti ba Mlimo wa chitukuko bakwenera kupulikiska na kuba na umanyi wakufikapo pakapharazgiro ka Mazgu gha Chiuta, bakwenera kuba bakupulikiska mlimo wa kutumika na umo bangafikira banthu na uthenga uweme. Batebeti ba Mlimo wa chitukuko kanandi bakupulikiska kuti chitukuko na upharazgi wa uthenga uweme vikwenera kutebeta pamoza kwene vikubisama vyose mu kupharazga. (See Hoke and Voorhies 1989). Batebeti ba chitukuko bakwenera kusambizgika makora mu utebeti wa kutumika na urongozgi padera pa kuba bamanyi ba utebeti wawo wachitukuko (Pickett na Hawthorne 1992, D218-19) pachifukwa chakuti milimo yawo ya dazi na dazi yikukhumbikwa kuti bamanyenge makora kufikira banthu.

7.3 Milimo ya chitukuko yikwenera kuba yapachanya nkhanira Kulongosora

Uzali na Utozi ndi vinthu ivyo ndi vyambura kupaturika. Umo mlimo wa chitukuko uchitikira vibenge na chanduro chomene usange vikupereka kusinthika ku banthu. Usange tikukhumba kuti mlimo wa chitukuko wende makora ndiposo ube na chanduro, ukwenera kuchitika makora mwakuti wube na chanduro ku