Chizgoka na Ntchemo, Buku la Msambiri

/ 1 5 9

C H I Z G O K A N A N T C H E M O

Midauko

bapapi batuba bose bakapharazga na kukoreska ndipo bakatora mwakuti bamarane na visambizgo vyose vya utesi ivyo vikabako. ~ John Calvin. Institutes . IV, ix. 8. . . . vinandi mwa ivyo ndi vyakuzirwa chomene mu kujima Baibulo kwa sono kukamanyikwa mu vilimika vene vira vya mgonezi wa chinkhonde ~ Thomas C. Oden. The Word of Life. San Francisco: HarperSanFrancisco, 1989. p. xi Migonezi yinayi yakudankha njakuzirwa chomene, chifukwa yikakhazikiska chisambizgo cha chipulikano pa utatu utba na Kwiza kwa Yesu mcharu. ~ Philip Schaff. The Creeds of Christendom. Vol. 1. Grand Rapids: Baker Book House, 1996. p. 44. Kulabiska kwithu pa nkhumano za mpara za Ekumene (nkhumano za wene na wene wa mipingo yakupambana – pambana) na vipulikano, mwantheura zikulabiska pa fundo izo zikapangika zene izo zikupereka kukoleranako pakati pa kasopero ka chiKatorika, Othodox na Protestante. Apo bakatolika na Orthodox bakukolerananko pakuzomerezga mwakupulikana pa vipambi vya nkhumano zinkhonde na zibiri kwamba, bachipulikano cha Protestant bakupulikana na kukoreska vipambi vya kufumira munkhumano zinayi. Mwantheura, nkhumano izo zikalutilira kugomezgeka na mipingo yose zikakhozgeka na nkhumano iyo yikachitikira ku Chalcedon muchilimika cha 451. Ntchakuzirwa chomene kuti nkhumano zose zinayi zikachitikanga mu nyengo iyo midauko ya bazungu yikaba yakupokelereka chomene. Yimoza mwa nkhumano izi yikachitika kucharu cha bazungu cha Europe. Zikaba mphara za mpingo wose ndipo zikachitikanga munyengo yene iyo chiKhristu chikaba chisopo cha chigaba cha vyaru vyakumafumiro gha dazi. Mukabiro kake, banthu awo bakatorapo lwande bakafumiranga mu vyaru vya Afrika, Vyaru vya bamwenye, na vyaru vya bazungu. Mphara izi zikalongoranga Mpingo weneuwo ukaba na misisi yake kufumira mu vyaru vya bazungu, ndicho chifukwa chake midauko yake yinandi yikafumiranga kumachitiro gha bazungu nanga panyuma pake bina Afrika nawo bakakorako ” (Oden, The Living God, San Francisco: HarperSanFrancisco, 1987, p. 9).