Ufumu wa Chiuta, Buku la Msambiri

/ 2 6 1

UFUMU WA CHIUTA

Kukhozga banthu kuba Banangwa, Kuzara na Urunji (Mwakulutirizga)

Midauko ya banthu wose yikukhumbikwa kuba na kabiro ako kakovwira kuti chitukuko chende makora. Pali kupambana pakati pa banthu na midauko yawo na umo uweme ukubira. Milimo ya kukuzga umoyo wa banthu ukwenera kughanaghanira na umo banthu bakukhalira kweniso midauko ya banthu awo bapokerenge wovwiri. • Bakugwira ntchito ya chitukuko bakwenera kupulikiska umo banthu awo bakubatebetera bakumazgira zimphatukano na viwawa pakati pawo Viwawa panji zimphatukano ndi vinthu ivyo vikuchitika pakati pithu. Nyengo zinyakhe viwawa vingapereka mwabi wakuti banthu bamanye kukura mu wubare wawo usange bavitora makora. Mphambano pakati pa banthu mumidauko yawo yingamanya kwiziska masuzgo pakamazgiro ka viwawa. Banthu awo bakugwira ntchito za chitukuko bakwenera kulabiska mphambano izi na kusanga nthowa yakuzigwiriskira ntchito pakumazga viwawa pakati pabanthu. Bakwenera kutorapo lwande pakovira banthu awo bakufumira kutari panji mitundu yawo njichoko yichoko, kuti bamanye kutebeta makora pakati pabanthu na midauko yachirendo pakati pawo. • Banthu bakugwira ntchito ya chitukuko bakwenera kuti bamanye milimo iyo yikuyowoyeka kuti njamuziro kubanthu awo bagwirenge nawo ntchito. Nanga wuli mlimo wuli wose uwo ngwantchindi na wawurunji ukupereka ntchindi kwa Chiuta, kalabiskiro ka banthu muchikaya nkhakwenelera chomene kughanaghanirika apo mukwiza na mlimo muchikaya. Vibeto vinji vingaba vyambura kupokelereka muchikaya, ntheura, bakugwira ntchito za chitukuko bakwenera bamanye makora chomene ivyo bakwenera kwiza navyo muchikaya. Milimo yikwenera kuba yakupokelereka ku banthu na midauko yawo. Usange ichi ntchambura machitiko, kusambizgika na kunozgekereskeka kwakwenelera kukwenera kuchitika makora mwakuti banthu basinthike kaghanaghaniro kawo. Nyengo zinyake chingaba chakwenelera kusintha kaghanaghaniro kabanthu mukususka na kupemberezga banthu bkuti basinthe mdauko wawo (labiskani mu buku la Miller, 1989). Kusintha mudauko wa banthu ntchinthu chipusu chara ndipo kukwenelera kuchitika mwaluso na mwakufwasa chomene. • Basambizgi bakwenera kusambizga na kunozgekereska bakugwia ntchito ya chitukuko kukumana na mawunonono agho bamkukumana nawo mumalo agho bayamkugwiramo ntchito.