Ufumu wa Chiuta, Buku la Msambizgi
2 6 0 /
UFUMU WA CHIUTA
Kukhozga banthu kuba Banangwa, Kuzara na Urunji (Mwakulutirizga)
banthu bangapulikiska makora kwakuyana na mdauko wawo (wonani mu buku la Cornett 1991, 6-9). Banthu awo bakugwira ntchito ya chitukuko nawo bakwenera kuchindika midauko ya banthu na mphambano zawo na kupenjerezga kupulikiska na kufikira banthu mwakuyana na midauko yawo kwambura kubagongoweska (wonani mu buku la Elliston, Hoke and Voorhies 1989). Bakugwira ntchito ya chitukuko bali na mlimo ukuru chomene pakovwira banthu awo mbakutindibizgikira pasi, bakukanika muchikaya na awo balije nkhongono. Mlimo uwu nyengo zinandi ukutolera banthu aba kukugwira ntchito na banthu payekha payekha kweniso na mawupu gha banthu awo mbakukanika muchikaya. Mlimo wa chitukuko ukupereka nkhongono ku balendo, banthu bakukanika, panji banthu awo mtundu wawo ngwakukanika chifukwa mbakavu panji balije ivyo banthu bakukhumba muchikaya, panjiso mbalwari. Pa umaliro, banthu bantchito yachitukuko bakwenera kunozgekereska banthu bakupokera wovwiri kugwira ntchito muchikaya umo muli banthu bakupambanapambana. Bakwenera kusambira umo bangatebetera na banthu bakaghanaghaniro na kapulikiskiro kakupambanapambana. Bakugwira ntchito aba bakwenera kusambira kutebeta Pamoza na banthu bamtundu na mtundu, bakufumira uku na uku. Nanga wuli mlimo wa chitukuku ukwenera kwamba na kuzomerezga mdauko na kabiro ka banthu awo bapokerenge wovwiri, ukwenera kuzomerezga banthu awo bagwirenge ntchito yira kuzomerezga kutebeta mu midauko na maluso ghakupambana na ghawo. Vyakurondezgapo • Bakugwira ntchito za chitukuko bakwenera kupulikiska midauko na maluso ghabanthu awo bakugwira nawo ntchito. Bakugwira ntchito za chitukuko bakwenera, chakwamba, kumanya kabiro ka munthu na midauko yawo. Bakwenera bapulikiske nthowa izo bangavwilira banthu awo mbakupambana muvyakuchitika 7 . Basambire chiyowoyero na maluso ghakuzirwa agho banthu bakurondezga. Ntchakukhumbikwa chomene ku bakugwira ntchito aba kuba na msambizgi wakufumira muchikaya icho batebetengemo kuti wabasambizge makhaliro na chiyowoyero cha banthu bara. • Malo agho banthu bakutebetamo ghakwenera kuba ghaweme na ghakupereka chivikiliro makora ku banthu mwakuti batebete makora.
7 Mabuku agho ghangamovwirani kulutirizga umo
mungatebetera pakati pa banthu bamtundu unyake ndi Buku la, The Missionary and Culture (Cornett 1991), Beyond Culture (Hall 1976), Christianity Confronts Culture (Mayers 1974), Ministering
Cross-Culturally (Lingenfelter and Mayers 1986) and Cross-Cultural Conflicts: Building Relationships for Effective Ministry (Elmer 1993).
Made with FlippingBook Digital Publishing Software