Ukaboni wa Chipangano chakale pa Yesu Khristu na Ufumu wake, Visambizgo Vya Mlongozgi

3 4 2 /

UKABONI WA CHIPANGANO CHAKALE PA YESU KHRISTU NA UFUMU WAKE

ntchambura kupulikiskika kwambura kulabiska mu Chipangano chasono nga ndi umo kuliliro kuti Chipangano Chasono ntchambura kupulikiskika kwambura Chipangano Chakare; mapangano ghose ghabiri ghakukhaliranga. Kalembero ka Paulosi apo wakuyowoya na vyakuwuskapo chidiko kakupulikiskika pekhapekha usange tikutebeteska nthowa iyi yakatanthauliro ka Mazgu gha Chiuta. ~ John E. Alsup. “Typology.” The Anchor Bible Dictionary . D. N. Freedman, ed. vol. 6. (Electronic ed.). New York: Doubleday, 1996. p. 682. Nanga wuli nkhwantha zina lake Alsup, nga ndi nkhwantha zinyake pa Mazgu gha Chiuta, wakutondeka kusanga nthowa yakwenelera pakutebeteska Mizgezge mu Baibulo, wakusanga kuti Baibulo pa ilo lene, kwizira mwa Yesu Khristu na Bapostole, likupanga mbiri yake pakulabiska Mizgezge (banthu ba muchipangano chakare) na kuyinaniska na Yesu Khristu. Icho tikupenja kuchita muchisambizgo ichi ntchakuwoneska umo makani agha ghakupharikira mu Chipangano Chakare na kufiskika mu Chipangano Chasono. Tikupenja kuti mulabiske na kumanya umo Chipangano Chakare chikutanthaulikira na kusanga ching’anamuro chake kufumira mu Chipangano Chasono kwizira mukabekero ka Yesu Khristu na Basambiri bake. Chisambizgo ichi chikukhozgera kuti katebeteskero na katanthauliro ka Chipangano Chakare ako Yesu na Bapostole bakachitanga ndiko nkhakwenelera ndipo kukuluska katanthauliro kanyake kali kose ako nkhwantha zose zalero zikuchita. Nga ndi umo Alsup wakusachizgira, umoza wapakati pa Chipangano Chakare na Chasono ndilo ndi jando lakwimilirapo pa kujima na kutanthaula Mazgu gha Chiuta, ndipo tikukhumba kuti tovwire basambiri bithu kuti bamanye na kutebeteska nthowa iyi iyo yikwimilira pakutebeteska Mazgu gha Chiuta pakujitanthaulira pa iyo yekha. Ulato ngwakuti bamanye kuwona Yesu nga ndi umo chipangano chakare chikutira ukaboni na za kwiza kwake, kufiskika kwa uchimi wa Mesiya mu Chipangano chakare kwizira mwa iyo. Kayowoyero aka kakupharika kwizira pa fundo yakulabiska pa kukoleranako kwa Mzgezge na Mfiski kufumira mu Mazgu, ndipo ukaboni ngunandi chomene mu malemba ndipo ghanji mwa malemba agha ndi 1 Bakorintho 10 na 15, na Baroma 5. Kufiskika kwa Mizgezge kukusangika mu malemba ghanandi mu Chipangano chasono, Yohane 20.25; Milimo 7.43 (Amosi 5.26), 44; 23.25; Baroma 5.14; 6.17; 1 Bakorintho 10.6, 11; 1 Batesalonika 1.7; 2 Batesalonika 3.9; Bafilipi 3.17; 1 Timoti 1.16; 4.12; 2 Timoti 1.13; Tito 2.7; Baheberi 8.5; 9.24; 1 Petrosi 3.21; 5.3. Umoza uwo wulipo pakati pa banthu ba Chiuta mu Chipangano chakare